Kişiyi harekete geçirme gücü olarak tanımlanan motivasyon, insanı bilişsel ve davranışsal boyutta eyleme sevk eden, öğrenmeyi ve insanın hayattaki beklentilerini elde etmesini sağlayan itici bir güçtür.
Bu güç, kimi zaman dışsal etkenlerle de ortaya çıkabilmektedir, tıpkı bir yelkenli gibi. Ancak şu bir gerçek ki, esas bizi harekete geçiren içsel motivasyonumuzdur. Tıpkı buharlı bir geminin kendinden harekete geçmesi gibi…
Yapılan araştırmalar ve birçok kaynak, içsel motivasyonun üç ana unsuru olduğunu söylemektedir. Bunlar, özerklik, amaç ve ustalıktır. Ve aynı zamanda araştırmalar, en önemli motive edici faktörlerden birinin yeterlilik duygusu olduğunu bulmuştur.
İnsanlar bağımsız hareket edebildiklerinde, çabalarının önemli olduğunu hissettiklerinde ve daha yetenekli olmaktan memnuniyet duyarak yeterlilik duygusuna sahip olduklarında içsel olarak motive olurlar.
Danışmanlık hizmetlerimizde ve eğitimlerimizde “motivasyonumu sağlayamıyorum, nasıl yapacağımı da bilmiyorum” cümlesini çok fazla duyuyor, günümüzde bu problemin çocuklardan tutunda her yaştaki bireyin problemi haline geldiğini görüyoruz.
Peki, uzmanlar tarafından üçüncü güdü olarak tanımlanan içsel motivasyon nasıl sağlanabilir? Gün içinde kendi motivasyonumuzu bir destek almadan sağlamak mümkün mü?
Elbette mümkün. İçsel motivasyonumuzu keşfetmek ve onu anlayarak bizi hedeflerimize doğru yöneltmesini sağlamak bizlerin elindedir. Bu konuda birçok araç önerilebilir ama en temelde iç-sel motivasyon araçları, doğrudan işin doğasıyla ilgilidir ve işin içeriğinden kaynaklanır. İlgi çekici ve zorlayıcı iş, işte bağımsızlık, işin çalışan açısından önemi, işe katılım, sorumluluk, çeşitlilik, yaratıcılık, kişinin yeteneklerini ve becerilerini kullanma fırsatları, kişinin performansıyla ilgili tatmin edici geri bildirim gibi faktörleri içermektedir.
İnsan, yaşamdaki varlık nedeniyle yaptığı iş arasında bir bağlantı kurduğunda daha mutlu daha başarılı olur. Bu noktada iç motivasyon sağlamanın ön koşulu kendimizi ne kadar değerli olduğunu bilmektir. Sonrasında hedef belirleyebilmek, kendi kararlarımızın sorumluluğunu alabilmek ve bu özerkliğe sahip olabilmek, yeterlilik duygumuzu geliştirmek, kendimizi ait ve değerli hissettiğimiz yerlerde bulunmak içsel motivasyonumuzu arttıracaktır.
İçsel motivasyonu etkileyen faktörler nelerdir?Malone, T. & Lepper, Making Learning Fun kitabında bu faktörleri artan içsel motivasyon olarak tanımlayarak; kişisel anlam taşıyan “zorlukların” peşinden gitmenin, insanların kendileri ve çevreleri üzerinde “kontrol” sahibi olmayı istemelerinin, başkalarıyla “işbirliği ve rekabet” içinde olabilecekleri işler yapıyor olmalarının, hem duyusal hem de bilişsel bir “merak”a sahip olmalarının ve de başarılarının başkaları tarafından “tanınma”sından dolayı içsel motivasyonlarının artırdığını söylemektedir.
Buradan bakıldığında zorluklar, kontrolü sağlayabildiğimiz yerler, işbirliği ve rekabet, merak duygusu, tanınma ihtiyacını karşılayabildiğimiz alanlar bizlerin aynı zamanda içsel motivasyonumuzu yaratabileceğimiz birer fırsat da olabilir mi, ne dersiniz?
Son olarak da, ara ara okunacak motivasyon sözlerinde etkili olabileceğini hatırlatmak isterim.
Umutsuz durumlar yoktur, umutsuz insanlar vardır. Ben hiçbir zaman umudumu yitirmedim.”
– Mustafa Kemal Atatürk
