Yaşamın her alanında çalışılması ya da iletişim kurulması çok zor dediğimiz insanlar var. Bu insanlar bazen yöneticiniz, bazen iş arkadaşlarınız, başka departmandaki insanlar ve bazen de ailenizdeki insanlar olabiliyorlar. Ve bu zor dediğimiz insanlarla; bir yaşamı paylaşmak, birlikte bir değer yaratarak ortak başarılara imza atmak da bir o kadar zor oluyor.
Journal du Net’te çıkan bir makale, en bilinen 10 zor insan modelini; “dakika başı sizi rahatsız edenler, bilgiyi paylaşmayıp kendine saklayanlar, her türlü değişime yeniliğe karşı çıkanlar, arkadaşlarını üstlerine kötüleyenler, her şeyden sürekli şikayet edenler, vara yoğa kızıp sinirlenenler, yardım isteyen ama yardım etmeyenler, sürekli soğuk hatta kırıcı şakalar yapanlar, hiç birşey yapmayan yan gelip yatanlar, dedikodu yapan, yalan yanlış şeyler söyleyenler” olarak tanımlar.
Bazı insanlarla uğraşmanın neden zor olduğuna dair muhtemelen kolay bir cevap yok. Sebepler insanlar kadar çeşitlidir. Hepimiz farklıyız ve bazen bu kadar iyi anlaşabilmemiz şaşırtıcı. Bu noktada insanların neden bu kadar zor olabileceğini analiz etmek yerine, kontrol edebileceğimiz şeylere, yani tepkilerimize odaklanmakta fayda var.
Peki, bu durumda birçok şirketin eğitimini de aldığı bir konu olan “Zor İnsanlarla Nasıl Başa Çıkılır?”
Dünyayı ve içindeki insanları nasıl gördüğümüzü belirleyen kişisel filtrelerimizdir. Bir başkasıyla nasıl ilişki kurduğumuz, kendi kişiliğimiz, beklentilerimiz, geçmişimiz ve deneyimlerimiz tarafından belirlenir.
Prof. Dr. Bengi Semerci, zor insanlarla çalışabilmek için önce kişinin kendisini, iletişim biçimini, yeterli ve yetersiz hissettiği özellikleri bilmesi gerektiğini söylüyor: “Böylece kişinin bize niçin zor geldiğini anlayabiliriz. İnsanların davranış biçimlerini değiştiremeyiz ama kendi tutumlarımızı değiştirerek onları durdurabiliriz. Sizin kararlı ve net olmanız onu durdurabilecektir. Sonra karşınızdaki kişinin iletişim biçimini değerlendirmek ve sakin olmak gerekir. Stres ve öfke ile mücadele edebilmek size üstünlük sağlar. Unutulmaması gereken en önemli şeylerden biri, zor insanların davranışları sizi hedef almamaktadır. Kişiselleştirmeyin ki baş edebilin.”
Herkesin kendine has kişilik tipleri ve tuhaflıkları vardır. Genellikle kişiler arası ilişkileri zorlayan, birini zor bir insan yapan şey; zayıf iletişim, empati eksikliği veya eleştiridir.
Zor insanlarla başa çıkmada en kritik noktalardan birisi, ilişkinin bize ait olan tarafından çalışmamız gerektiğinin idrakında olmaktır. Aslında bu süreçte, onları değiştirmiyoruz; kendimizi değiştiriyoruz. Başkalarının değişmesini istemek “daha kolay ve doğru” görünebilir, ancak bu son derece zordur. Bu nedenle, zor insanlarla başa çıkmak için kontrol edemeyeceğiniz ve değiştiremeyeceğiniz şeyleri bırakarak sizin kendi alanınızdan müdahale edebileceğiniz alanlara odaklanmak bu konuda daha hızlı çözümler sunacaktır.
- Kişileri davranışlarından ayırarak kişilerde sevmediğimiz ve size zor gelen şeylerin davranışları olduğunu farkında Kişiyi davranışlarından ayırmak, kendi sınırlarınızı belirlemenizi ve bir kişinin davranışının hangi yönünün sizi rahatsız ettiğini belirlemenizi sağlayacaktır. Bu da davranışlarıyla başa çıkmak için stratejiler geliştirirken o kişiye karşı nazik olabilmenizi sağlayacak, ön yargılı davranmanızı engelleyecektir.
- Zor insanlarla uğraşırken tepkiselliğinizi azaltın ve bu kişilerle işbirlikçi bir zihniyet geliştirin. Çünkü; sonuçları belirleyen tepki değil, eylemdir.
- Daha tarafsız bir üslup benimseyerek arabuluculuk yapabilecek üçüncü bir kişiyi sürece dahil edin.
- Zor insan tipleri ve davranış profilleri konusunda bilgi sahibi olun, çatışma korkunuzu aşın, bu kişilerle ortak noktalarınızı bulun.
- Mümkün olduğunca nezaketli ve saygılı olun, kişinin neden bu kadar zor olduğunu objektif değerlendirebileceğiniz bir ilişki zemini oluşturmaya çalışın.
- Davranışlarını kişisel algılamamaya çalışın. Davranışlarında sizi neyin tetiklediğini bilin.
- Değişim talep etmeyin, davranışlarının size nasıl hissettirdiğini açıklayın.
- Aynaya iyice bakın; herkesin sorunu olan zor kişi siz olabilirsiniz.
