Hamza Oduncu
Yurt Çimento / Koordinatör
Yurt Çimento’nun son dönemdeki çalışmaları ve yatırımlarından bahseder misiniz?
Yurt Çimento kuruluşundan beri verimlilik yatırımları ile sürekli gelişim gösteriyor. Her zaman daha mükemmeli vardır mantığı ile verimlilik ve iyileştirme çalışmalarımız devam ediyor. Son dönemlerde Türkiye iç pazarındaki daralmanın sonucu olarak rekabetin artması maliyet unsurunun çok daha fazla ön plana çıkmasına neden oldu. Bununla birlikte maliyet optimizasyonları hızlandı. Enerji girdi maliyetlerinin azaltılması için yakıt çeşitliliğimizi yerli lehine artırma çalışmalarımız devam ediyor. Gelecek hayatımızda kaçınılmaz bir şekilde yer alacak olan dijitalizasyon çalışmalarımıza başladık. Prosesle ilgili majör anlamda bir yatırımımız bulunmuyor ancak sürekli devam eden verimlilik ve iyileştirme çalışmalarımız neticesinde yapılması gereken yatırımlarımızı tamamlıyoruz.
Türk çimento sektörü pandemiye rağmen büyümesini
sürdürerek ülke ekonomisine önemli katkılar da bulunuyor.
Genel bir sektör değerlendirmesi alabilir miyiz?
Türk çimento sektörü, Türkiye’de gelişmenin lokomotif sektörlerinden bir tanesi olup kapasite bakımından Avrupa’da birinci, dünyada ise 5. sıradadır. 2020 yılı için, klinker üretim kapasitesi 93 milyon ton, kapasite kullanım oranı ise %76 oranındadır. Çimento ve klinker toplamında yaklaşık 31 milyon ton ihracat yapılmasına rağmen iç tüketimdeki gerileme nedeniyle kapasite kullanım oranı geçmiş sektör ortalaması olan %90’ların bir hayli altındadır. Türk çimento sektörü, 2018’deki kur krizi sonrası iç tüketim bakımından 2010 yılı seviyesine geri dönmüştür. Pandemi dönemi tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de her ne kadar ekonomik aktiviteyi azaltmış olsada, pandeminin olumsuz etkilerini aşmak adına hükümetin yaratmış olduğu düşük faiz ortamı, inşaat sektörünü canlandırmış dolayısıyla da Türk çimento sektörü nispeten iyi bir sezon geçirmiştir. Bir önceki yıla göre iç tüketimdeki %22’lik artış, son 3-4 yılda ekonomik krizden çok olumsuz etkilenen ve 2010 yılı tüketimine dönen Türk çimento sektörünü ancak 2016 yılı seviyelerine taşıyabilmiştir. Türk çimento sektörü kapasitesinin büyük kısmının, lokasyon olarak ihracat potansiyeli olan denize yakın yerlerde konumlanmış olması sektöre büyük avantaj sağlamaktadır. Sektör bu avantajını kullanarak, yüksek kur dönemlerinde iç tüketimdeki azalmayı ihracat yaparak telafi etmekte ve kapasite kullanım oranının dramatik düşüşünü engelleyebilmektedir. 2020 yılında çimento- klinker toplam ihracatı 31 milyon ton civarında gerçekleşmiş bunun karşılığında da 1,1 milyar dolar ihracat geliri elde edilmiştir. Türkiye geneli ihracatı, 2020 yılında bir önceki yıla göre %9,4 azalırken, çimento ihracatı bir önceki yıla göre %27 artış göstermiştir. Genelde Türkiye ekonomik büyümesi ile eşdeğer bir şekilde büyüyen Türk çimento sektörü son 3 yıldır bu trendinden negatif ayrışmış, 2020 yılı iç tüketim miktarı Türkiye’deki en yüksek tüketim dönemi olan 2017 yılı tüketiminin %76’sı kadar gerçekleşmiştir. Kapasite doygunluğuna ulaşmış olan Türk çimento sektöründe yapılacak her ilave kapasite, zaten düşük olan kapasite kullanım oranını ilave kapasite oranında düşürecektir. Dolayısı ile Türkiye geneli için düşündüğümüzde ilave kapasiteler, işin başında atıl kapasite olarak kalacak yapılan yatırımlar ölü yatırım olarak toprağa gömülmüş olacaktır.
Uluslararası ölçekte bir değerlendirme yapacak olursanız
diğer ülkelere kıyasla Türkiye’yi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türk çimento sektörü Türkiye içerisinde en iyi organize olmuş, teknolojiyi en yakın takip eden sektörlerden bir tanesi olmasının yanında yüksek üretim kapasitesine sahip, ihracat avantajı olan bir sektördür. Avrupa’nın en büyük üretim kapasitesine sahip Türk çimento sektörü dünya sıralamasında 4 ila 6. sıralar arasında, ihracat bakımından ise dünyada ilk 3 arasında yer almaktadır. Avrupa’da ve dünyada bu kadar iyi konumda bulunan Türk çimento sektörü maalesef küresel bir oyuncuya sahip olamamıştır. Türk çimento sektörünün sürekliliğini sağlaması için, başka ülkelere açılıp yatırım yapması ve global bir oyuncu çıkarması gerekir. Son yıllarda sektör özellikle Afrika’ya yatırımlar yapmakta, dışa açılma konusunda mesafe kat etmektedir.
Şirket olarak nasıl bir büyüme stratejiniz var? Yatırım
planlarınızı oluştururken nelere dikkat ediyorsunuz?
Son 5-6 yılda faaliyet gösterdiğimiz bölgede yapılan yeni yatırımlar ile üretim kapasitemiz iki katına çıkmıştır. Bu nedenledir ki bölgesel anlamda büyüme stratejimiz yok. Türkiye genelinde de kapasitenin yüksek olması dolayısı ile büyüme konusunda temkinli davranmaktayız. Yurt dışı yatırımları bize daha cazip gelmekte, zaman zaman fırsatları değerlendirme noktasında girişimlerimiz olmaktadır. Ancak şimdiye kadar uygulanabilir bir projeye ulaşamadık. Yatırım planlarımızı oluştururken dikkate aldığımız hususların başında ekonomik istikrar gelmektedir. Yatırım iştahı yüksek bir firma olan Yurt Çimento kısa vadede dikey entegrasyona yönelik yatırımlarına devam etmektedir.
Yurt Çimento çevre konusunda da çok hassas çalışan
bir firma. Hem üretim tesisi hem de ürünler özelinde aldığınız
önlemler nelerdir?
Yurt Çimento olarak çevre, öncelikli konularımızın başında yer almaktadır. 2015 yılından beri Entegre Yönetim Sistemleri kapsamında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’ne sahip fabrikamız çevre mevzuatını yakından takip etmekte bütün sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmektedir. Maliyet optimizasyonu amacının yanında toplumsal fayda bakımından son derece önemli olan atıkların alternatif yakıt olarak kullanımı konusundaki araştırmalarımız sürekli devam etmektedir. Fabrikamızın bulunduğu bölge itibariyle kırsal yerleşimin şehir yerleşimine göre daha fazla olması bölgede atık yönetimini zorlaştırmaktadır. Ancak yukarıda da değindiğim gibi atık yönetimi çalışmalarımız devam etmekte olup, ekonomik bulduğumuz bölgelerde ilgili yatırımları yapma kararlılığımızı sürdürmekteyiz.
Enerji alanında da ciddi politikalar yürütüyorsunuz. Bu
alandaki genel yaklaşımınız nasıldır?
Proses hattında mikro düzeyde enerjiye yönelik çalışma ve yatırımlarımız sürekli devam etmektedir. Bu amaçla fabrika bünyesinde “Verimlilik Öneri Sistemi” oluşturulmuş ve çalışanlardan gelen öneriler değerlendirilerek makul öneriler uygulanmakta ve ödüllendirilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları araştırma kapsamında 2017 yılında 2 MW kapasiteli GES yatırımı devreye alınmıştır. Öztüketime yönelik 5 MW’lık GES yatırımımız devam etmektedir. 2021 yılında devreye almayı planlıyoruz. Bu yatırım ile birlikte enerji tüketimimizin %10’luk kısmını yenilenebilir enerji olan GES yatırımından karşılamış olacağız.
Kalifiye ve yetişmiş personel, çimento sektörünün en
önemli gündem maddelerinden biri. Yurt Çimento olarak
sizin eğitim alanındaki faaliyetleriniz nelerdir?
Türk çimento sektörünün bana göre en önemli sorunlarından bir tanesi insan kaynağıdır. Son yıllarda gerek sektörü tercih etme noktasındaki azalma, gerekse sektördeki daralmadan dolayı şirketlerin yeni eleman alıp yetiştirme konusunda iştahlı olmamaları, sektörde yetişmiş kalifiye eleman sıkıntılarına neden olmuştur. İşin kolayına kaçan şirketler hazır yetişmiş eleman peşinde koştuklarından son dönemlerde sirkülasyon oldukça artmıştır. Bu çözüm yolu pansuman tedavisinden öteye geçmeyip soruna kalıcı bir çözüm getirmemektedir. Kalıcı çözüm adına, sektörde çalışma cazibesini artırmak ve insan kaynağına daha fazla yatırım yapmak gerektiğine inanıyorum, aynı zamanda sektör birliklerinin bu konuda daha fazla insiyatif almalarının süreci hızlandıracağını düşünüyorum. Yurt Çimento olarak, dışarıdan personel almayıp kendi bünyemizde yetiştirme noktasında teamülümüz var. Henüz 11 yılık bir fabrika olmamıza rağmen kısım müdür seviyesine kadar olan personellerimizin tamamı kendi bünyemizde yetiştirdiğimiz elemanlardan oluşmaktadır. Hizmet içi ve işbaşı mesleki ve İSG eğitimlerimiz sürekli bir şekilde devam etmektedir. Aynı şekilde fabrika dışı mesleki eğitimlerimiz, orta kademe yönetici eğitimlerimize de önem veriyoruz.
Gelecek döneme dair hedefleriniz ve stratejileriniz nelerdir?
Yurt Çimento önümüzdeki dönemde nasıl büyüyecek?
Öncelikli hedefimiz; çevresine saygılı üretim sürekliliğini sağlayan, kalite, lojistik, teknik destek bakımından müşterilerimizin nezdinde ayrıcalıklı bir konuma gelmiş, dijitalizasyonu mümkün olan her alanda uygulayan bir şirket olmak. Bu hedefe ulaşmanın en önemli ayağının insan kaynağı kalitesini artırmak bilinci ile merak eden, sorgulayan, teknolojiyi takip eden, yaratıcılığını ön plana çıkarmış çalışan kitlesi oluşturmak adına eğitim, çalışma ortamı ve koşullarının iyileştirilmesi yönünde yatırımlar yapılacaktır.
