ABB, ARC’nin yapmış olduğu çalışmaya göre dünyada en çok tercih edilen DCS markası konumundadır.

Seda TURAN KANSU
İş Geliştirme Müdürü
ABB Elektrik
Otomasyon çözümleri, diğer tüm endüstrilerde olduğu gibi çimento ve beton sektöründe de tesisin kalbi konumundadır. Çimento tesislerinde kurulacak olan otomasyon sistemlerinin, tesisin ihtiyaçlarına cevap verecek yapıda tasarlanması, hem tesisin hem de sistemi kullanacak personelin verimliliği için önemlidir.
Günümüzde artık, çimento tesislerinin tesis boyunca verimlilik ve üretkenliği artıran entegre proses kontrol sistemlerine ihtiyaç duyduğu kanıtlanmıştır. Kontrol sistemlerinin, üretim prosesinin yönetimini ve optimizasyon algoritmalarını da içermesi önem arz etmektedir. Farklı tedarikçilerin sağladığı birbirinden bağımsız ekipman ve sistemlerin kontrolünün ayrı kontrol sistemleri üzerinden kontrol edilmesi yerine, bu otomasyon adalarının entegre edilerek tek bir merkezden kontrol edilmesi büyük bir avantaj sağlamaktadır.
Otomasyon çözümleri kapsamında, ABB’nin çimento sektörüne bakış açısı; öncelikli olarak mühendislik tecrübesi, yüz yılı aşkın bilgi ve know-how ile tesis özelinde çözüm sunmaktır. Sunulan çözümler, enerji verimliliği ve üretkenliği artıracak, uzun dönemli maliyetleri düşürecek entegre ürün ve hizmetleri içermektedir.
ABB, gelişmiş varlık yönetimi ile bütünleşmiş sürekli izleme ve kontrolü mümkün kılan, gerçek zamanlı verileri kullanan, tesise özel otomasyon çözümleri sunmaktadır. ABB, çimento sektörü için proses kontrolü, üretim yönetimi, operasyonel planlama ve optimizasyon, iş ve varlık yönetimi, idari departmanları kapsayan endüstriyel kurumsal yazılımları bir araya getirir. ABB’nin otomasyon sistemleri konusunda çimento sektörüne sunduğu çözümler DCS (Distributed Control System), BMI (Building Material, Mining & Mineral Industries) ve MIDAS kütüphaneleri, CPM (Collaborative Production Management) çözümleri ve AssetVistaTM olarak özetlenebilir.
ABB, ARC’nin yapmış olduğu çalışmaya göre dünyada en çok tercih edilen DCS markası konumundadır. Çimento sektöründe yaygın olarak kullandığı DCS sistemleri, System 800xA ve Freelance olarak çeşitlendirilebilir. Her iki sistemin de son versiyonları teknolojiyle uygunluk göstermekte olup Windows 10 işletim sisteminde çalışmaktadır. Sistem seçimi, tesisin büyüklüğü ve müşteri ihtiyaçları dikkate alınarak yapılmaktadır.
Günümüzde otomasyon çözümleri, geçmişte yaşanılan gelişmelerden daha hızlı bir ivmeyle değişmeye ve gelişmeye devam etmektedir. Bunun en önemli örneği, iş süreçlerinin dönüşümü ve gelişimi konusunda büyük bir potansiyel sunan IoT (Internet of Things – Nesnelerin İnterneti)’dir. ABB; insan faktörünün bu süreçteki önemini de dikkate alarak IoT kavramını bir adım daha ileriye götürmüştür ve bunu IoTSP (Internet of Things, Services and People) olarak uygulamaktadır.
ABB, çimento sektörü için özel olarak geliştirdiği BMI kütüphanesi ile çözüm sunmaktadır. Bu kütüphane, proses kontrol ve enerji yönetimi uygulamalarını aynı anda verimli ve bütünüyle parametrelendirilmiş olarak tasarlamayı sağlayan nesne tabanlı yazılım kontrol modüllerine sahiptir. Bu sayede müşteriler, üretim süreci ve varlık yönetimini en etkin şekilde işletme ve sürdürme imkanı bulmaktadır. BMI kütüphanesi, dünyada 450’den fazla çimento ve maden tesisinde kullanılmaktadır.
Entegre kontrol sistemleri kapsamında ABB’nin kullanmakta olduğu bir diğer kütüphane MIDAS olarak isimlendirilmektedir. MIDAS, IEC 61850 standardına dayalı elektriksel ekipmanların izleme ve kontrolünde kullanılmaktadır. Bu kütüphane sayesinde arıza durumunda sorunların çözümü, elektriksel risklerden uzak bir şekilde kontrol odasından daha hızlı bir şekilde yapılabilmektedir.
ABB’nin çimento sektörüne sunmuş olduğu en önemli yenilik; Knowledge Manager – Expert Optimizer olarak adlandırılan CPM (Collaborative Production Management – İşbirlikçi Üretim Yönetimi) yazılımlarıdır. Bu yazılımlar, Seviye 3 ya- zılımları olarak çimento endüstrisi için enerji ve yönetimsel verimliliği artıran araçlardır ve dünyada 500’ün üzerinde uygulamada, Türkiye’de 10’dan fazla tesiste, 50’ye yakın uygulamada kullanılmaktadır. Çimento endüstrisindeki son kullanıcı ve sektörün önde gelen birçok firması, otomasyon altyapılarının ne olduğuna bakmaksızın, ABB’nin çimento sektörüne özel geliştirdiği bu çözümleri tercih etmektedirler.
Knowledge Manager (KM), çimento tesisinin KPI (Key Performance Indicators) değerlerine yöneticilerin anında ulaşmasını sağlayan bir yazılımdır. Bu yazılımla fabrikanın anlık olarak ne kadar enerji tükettiği, ne kadar üretim yaptığı, hangi alternatif yakıtları veya madenleri kullandığı ve işletmenin o anki karlılığı izlenebilir. KM, tesisin bütünü ve yönetim seviyesindeki operasyonun iyileştirilmesi için gerekli aksiyonları belirleyen analitik bir bakış açısı sunar. Üretim planlamasını da mümkün kılan bu yazılımla çok fazla miktardaki veri işlenerek doğru bilgiye doğru zamanda ulaşılabilmektedir.
ABB, Expert Optimizer başlığı altındaki çözümleri ile stok sahasından başlayarak, tüm değirmenlerin ve fırın sisteminin daha optimize çalışmasını sağlayıp temelde elektrik ve yakıt enerji tüketimlerinin azaltılmasına ve ürün miktarlarının artmasına yardımcı olmaktadır. Günümüzde enerjinin maliyetlerini düşürme ve dolayısıyla firmaların rekabetçi hale gelmesinde büyük rol oynayan ve önemi gittikçe artan konu alternatif yakıt sistemleridir. ABB, geliştirdiği EO çözümü ile sadece standart yakıtlarla çalışan fabrikaların enerji maliyetlerini azaltıp, üretim artışı sağlamak ve sistemin çalışma ömrünü arttırmakla kalmayıp aynı zamanda alternatif yakıt sistemleri için de farklı tipte ve kalorideki yakıtların, güvenli ve ürün yapısını bozmayacak şekilde yönetilmesini de sağlamaktadır. Hammadde hazırlama sistemleri, stockpile yönetim modülleri ve laboratuvar yönetim sistemleri ile de tam entegre optimizasyon yapılması mümkündür. ABB’nin EO çözümü BlackBox bir yazılım olmayıp temelinde son kullanıcıların kendi ekiplerinin geliştirebilir ve ilgili optimizasyonları yapabileceği bir platform olması yatmaktadır. EO, temelde “otomatik pilot”a benzemektedir. Uçak, pilot tarafından kaldırıldıktan sonra nasıl ki pilot gerekli bilgileri girer ve böylece uçak varılacak lokasyona ulaşır, daha sonra indirme işlemi yine pilot tarafından yapılır ise, EO çözümü de aynı bu şekilde çalışmaktadır. Genel durumda tesisteki operatörler, kontrol odasındaki kontrol ve izleme ekranlarından gerekli şartları, örneğin fırının sıcaklığını ya da beslemesini, kendileri ayarlar ve süreci kendileri yönetir. EO çözümü kullanıldığında ise bu durum değişir: Operatör ilk olarak uçak gibi önce fırını kaldırır, sonrasında EO devreye girmektedir. EO çözümünün temelinde MPC (Model Predictive Control), başka bir deyişle öngörülü kontrol yatmaktadır. Tüm kontroller, öncesi ve sonrası dikkate alınarak adım adım kendiliğinden yapılmaktadır.
Bir diğer çözüm olan AssetVista™ yazılımı, üretim zamanının optimize edilmesini ve bakım süresinin kısaltılmasını sağlayan bir yazılımdır. AssetVista™ , gerekli verilere hızlı erişim ve operatörlere üretim varlıklarının durumuna ait bütünsel bir görüş sağlar.
Yeni bir tesisin kurulması kadar mevcut tesislerin modernize edilmesi de önemlidir. ABB, “Cement Care” olarak adlandırdığı programla hem yeni hem de mevcut tesislere ilişkin yedek malzeme, bakım sözleşmesi, 7/24 servis hizmeti, upgrade hizmetleri vb. konularda tesisteki tüm ABB ekipmanları için servis çözümleri sunmaktadır. Hızlı müdahale, ekipman yaşam döngüsü yönetimi ve performans iyileştirme sağlanarak operasyonel verimliliği artırmada müşterilerine destek olmaktadır.
ABB’nin otomasyon çözümleri içerisinde sunmuş olduğu bir diğer özellik de “My Control System” olarak adlandırılan çözümdür. ABB kontrol sistemine sahip bir müşteri, MyABB portalına girerek “My Control System”’e ulaşabilmekte ve tesisinde kurulu ürün ve sistemleri izleyebilmektedir. “My Control System” hizmeti, bir self-servis aracıdır ve 7/24 müşterilere bilgiye, servislere, yetkili kişilere tek bir noktadan erişim sağlar. Bu portalın sunmuş olduğu bazı hizmetler; e-mail ile sistem güncellemeleri konusunda bilgilendirme, yazılım lisanslarının kapsamı, geçerlilik tarihi, sertifikalara erişim, yazılım durumunu kontrol etme, sistemin genel durumunu inceleme, sistemi siber saldırılardan korumak için en son Microsoft® güvenlik güncellemelerini yapmak vb. gibidir.
ABB, çimento sektörü için geliştirdiği otomasyon çözümleri de dahil olmak üzere; bu sektörde mühendislik, proje, danışmanlık, montaj, devreye alma hizmetleri ile birlikte anahtar teslim elektrifikasyon ve otomasyon projeleri yürüten, tüm proje ve saha sorumluluğunu üzerine alan bir çözüm firmasıdır. Satıştan önce mühendisliğe önem vermekte, müşteri ihtiyaçlarına özel, çözüm odaklı bir yaklaşım göstermekte, ürettiği ürün ve sistemlerde maliyet ne olursa olsun müşteri memnuniyeti, kalite, dürüstlük ilkelerine bağlı kalarak, çevre ve sürdürülebilirlik ilkelerini koruyarak hareket etmektedir.