BANTLI KONVEYÖR TEHLİKE BÖLGELERİ

Martin Engineering
Tehlikelerin tanınması, konveyörle ilgili yaralanmaları önlemeye yönelik önemli bir adımdır.
Dökme malzeme taşıma uygulamalarında kullanılan konveyörler tipik olarak büyük, karmaşık ve son derece güçlü sistemlerdir. Bunlar genellikle kauçuk bantlarla ve döner makaralarla donatılır, her iki uçta büyük çelik tamburların etrafına sarılır ve yüksek torklu bir motordan tahrik alır. Bu konveyörler, tüm sistemin tehlikeli kabul edilmesi için yeterli sayıda tehlikeli bölge içerir.
Bant

Çoğu uygulamada, konveyör bandı nispeten sabit bir hızla hareket eder ve bu genelde saniyede 0,5 ila 10 metre hıza tekabül eder. Başlangıç çizgisinde hazır bekleyen ve tamamen yarışa odaklanmış bir olimpik kısa mesafe koşucusunun tepki süresi yaklaşık 0,18 saniyedir (kabaca saniyenin beşte biri). Bu sporcu saniyede 1,5 metre hızla hareket eden bir konveyör bandına takılırsa daha başına ne geldiğini bile anlamadan 0,27 metre sürüklenir.
“Sıradan” bir çalışanın tepki süresiyse muhtemelen daha uzun olacaktır. Bu değerin, basitçe koşucunun tepki süresinin iki katı olduğunu kabul edelim. Bu durumda çalışan iki kat uzun mesafe boyunca sürüklenerek ya daha fazla sayıda konveyör elemanına çarpar ya da çarpmanın şiddeti daha büyük olur. Ayrıca çoğu konveyörün uzaktan çalıştırılabildiği unutulmamalıdır. Tamamen hareketsiz olan sistem, tek bir düğmeyle bir anda hareketlenebilir. Bu durumda bir çalışan hazırlıksız yakalanabilir ve ağır yaralanma ya da can kaybı yaşanabilir.

     
Bantlı konveyörler, büyük miktarlarda malzemeyi genellikle çok yüksek hızlarda taşır.
Martin Engineering Proses Mühendisleri bu durumu “Bir konveyör bandı hareket ettiğinde, genellikle taşıyıcı tarafta daha fazla gerginlik olur” diyerek açıklamıştır. “Konveyörü durdurup enerjisini kesmekle yetinirseniz bu gerginlik depolanmış enerji şeklinde bantta kalabilir.”
Martin mühendisleri gergin bir sistemin her zaman denge durumuna gelmeye, yani enerjiyi serbest bırakmaya çalışacağını vurgulamıştır. Bu enerji boşalması, bandın gerginliği dengeleyecek şekilde baş tamburun üzerinde kaymasıyla birlikte ortaya çıkar. Kayma sırasında bandın hareket mesafesi, biriken gerginliğin miktarına ve bandın elastisite modülüne bağlı olarak metrelerle ölçülecek mertebelere ulaşabilir. Bir çalışan, bu ani enerji boşalması sırasında bandın üzerindeyse veya banda yakalanabilecek bir mesafedeyse yaralanma veya can kaybı meydana gelebilir.
Sistem

“Konveyörlerle ilgili basit bir kural var” diye belirtir Martin Engineering. “Hareket ediyorsa dokunmayın. Yanlışlıkla teması önlemenin en yaygın yolu, hareketli elemanlara erişimin uygun korumayla önlenmesidir.” Bakım veya onarımlar için sabit bir konveyörde çalışırken kilitleme/etiketleme/bloke etme/test etme prosedürleri her zaman uygulanmalıdır ve sistemler baş tamburda malzemelerin geri yuvarlanmasını önleyen (backstop olarak da bilinen) tertibatlarla donatılmalıdır.

Bant sabitleyiciler iki çubuktan ibaret olabileceği gibi dev bir mengene boyutunda da olabilir.
Bir konveyör bandı sistemindeki hareketli parçaların çoğu dönen elemanlardır. Bu dönen elemanlardan bazıları makaralar, tahrik milleri, kaplinler, tamburlar ve hız sensörleridir. Yüksek hızla dönme hareketi, dolanma veya sıkışma riski oluşturur. Martin uzmanlarına göre “Tüm hareketli makine parçaları uygun şekilde tasarlanmış, doğru şekilde monte edilmiş, işlevsel ve bakımlı koruyucularla korunmalıdır”.
Bir konveyörde çok sayıda kıstırma noktası bulunur. Bunlar tahrik tamburları, saptırma tamburları, makaralar, kirişler, şut duvarları ve saptırıcılar dahil olmak üzere bandın temas ettiği veya yaklaştığı elemanlardır. Bir çalışanın uzvu, konveyör bandına yakalanıp bantla birlikte hareket etmeye başladığında, bu noktalardan birine denk gelecektir. Bu durumda çalışan, bantla engel arasında sıkışacaktır.
Çalışanın kullandığı bir aletin sıkışması durumunda, çalışan aleti bırakamadan onunla birlikte sürüklenirse de aynı şey yaşanabilir. “Çalışanların korunması için mutlaka etkili sabit koruyucular bulunmalıdır” diye belirtir Martin Engineering Mühendisleri. “Çalışanları hareketli elemanlardan ayıran bariyerin etrafından, altından, içinden veya üzerinden erişim mümkün olmamalıdır”.
Konveyörlerde yaşanan can kayıplarının çoğu, bir çalışanın kaçak malzemeyi konveyör sisteminin gövdesinden veya elemanlarından temizlemeye çalışması sırasında meydana gelmiştir. Çalışanın temizleme işlemi sırasında çok tehlikeli bir makineye yaklaşması gerekebilir. Birikimleri küreme, süpürme veya vakumla uzaklaştırma gerekliliği, çalışanın konveyöre bir kol mesafesi kadar ve bazen daha da fazla yaklaşmasına yol açar.

Bantla taşıyıcı makara arasındaki kıstırma noktası, sıkışma tipi yaralanma riski doğurur.
Havadaki toz, akciğerlerde malzeme birikmesinden patlamalara kadar çok sayıda sağlık riskine neden olabilir. Parçacık boyutuna bağlı olarak solunabilir veya solunum yoluyla alınabilir olarak kategorize edilen kuru ve katı toz parçacıklarının çapı, genellikle yaklaşık 1 ile 100 mikron (μm) arasında değişir. Küresel çevre ve sağlık kurumlarının görüşlerine göre solunum yoluyla alınabilir kaba parçacıklar 2,5-10 μm boyutundadır. Bunlar genellikle insanın burnunda, boğazında veya üst solunum yolunda yakalanır. Buna karşılık, solunabilir ince parçacıklar (2,5 μm’nin altında) vücudun doğal temizleme mekanizmalarını (siliya ve mukoza) aşarak akciğerlerin derinlerine ilerleyip uzun süreli ya da kronik solunum sorunlarına neden olabilir.
Kaçak malzemelerin tamamının konveyörden kaçmasını önlemek neredeyse imkânsız olsa da, bunları en aza indirmek için pratik adımların atılması halinde, ortaya çıkabilecek tehlikeler azaltılabilir. Temizleme gerekli olduğunda, bu işin konveyör çalışırken yapılmasına izin verilmemelidir. Temizleme amacıyla konveyörü durdurmanın yol açacağı üretim kaybının maliyeti konusunda kaygılanan işletmeciler, olası bir kazanın sonuçlarını göz önünde bulundurduğunda bu kuralın ne kadar önemli ve yerinde olduğunu anlayacaktır.
Tehlikelerin Farkında Olma

Her ne kadar son yarım asırda güvenlik, mevzuata uygunluk ve üretim performansıyla ilgili gereklilikler her alanda daha yüksek standartlara çekilmiş olsa da son yıllara gelene kadar dökme malzeme taşıyan bantlı konveyörlerin mühendisliğinde büyük bir değişiklik olmamıştır. Standartlar yukarı çekilmeye devam etmektedir ve sektördeki en iyi uygulamaların standardı, çoğu durumda yasal şartların üzerine çıkmıştır.
Martinin bakış açısına göre “Bu yeni ve gelişmekte olan teknolojiler kullanıldığında, çoğu zaman zayıf performans gösteren konveyörlerin bile değiştirilmesi veya yeniden inşa edilmesi gerekmez. Bilgili ve deneyimli teknisyenler tarafından kurulan uygun ve modern ekipmanlar değiştirilebilir ve yeniden yapılandırılabilir. Uzmanlaşmış konveyör eğitimi ve küresel tedarikçilerden sağlanan güvenilir kaynaklarla işletmecilerin bu konuda bilinçlenmesi ve konveyör sistemlerini daha temiz, daha güvenli ve daha verimli hale getirmesi sağlanabilir.”