VUCA DÜNYASI BİZE NE ANLATIYOR?

Kıymet SAĞLIK EROZ
VUCA, bugünlerde özellikle iş dünyası için çok sık duyduğumuz, birçok kitapta, makalede ve eğitimde yer bulan bir kelime.
1987’lerde California Üniversitesi Profesörü Warren Bennis ile akademisyen Burt Nanus tarafından bulunan VUCA kavramı, ingilizce olan sözcüklerin başharflerinden üretilmiştir. Sonrasında Amerikan Askeri Akademisi’nde soğuk savaş yıllarında sıklıkla kullanılmıştır. Bu kavramı yatırım danışmanlığı şirketi Redington’un CEO’su Robert J. Gardner, liderlik teorilerini tanımlanırken yeniden günümüze katmıştır. Daha çok iş dünyasındaki öngörülmeyen durumlar için kullanılsa da, pandemi ile birlikte günümüz dünyasını anlatan en etkili kavramlardan biri olmaktadır. 
Teknolojinin çok hızlı değişmesi, insanların ve işletmelerin maruz kaldığı bilgi kirliliği, sürekli değişen ve öngörülemeyen politik, siyasi ve ekonomik dengeler, farklılaşmak zorunda kalan yaşam tarzları, plansız yapılaşma, fazla tüketimin yarattığı çevre kirliği ve ekolojik sistemin bozulmasıyla oluşan doğal felaketler; “yeni normallerimiz” oldu. Ve bu “yeni normale” alışmak zorunda olduğumuz dünyamız “değişkenlik, belirsizlik, karmaşıklık ve muğlaklık” ile bizi yaşamaya zorlayan ve çevik olmayan insanları ve kuruluşları zor duruma düşüren bir VUCA dünyasına dönüştü. 
Bugün, içerdiği kavramlardan dolayı zorlayıcı ve negatif bir süreci anlatan ve iyi hissettirmeyen; negatif VUCA’ya karşılık, pozitif VUCA’nın “ gelecek yaşamımız için bize ne anlattığı” önem kazanıyor. Bu da bize tüm yaşananlara rağmen yaşamı anlamlı kılmak ve hızlı aksiyon alarak uyumlanabilmek için gerçekçi bir iyimserlik kazandıracaktır. İçinde bulunduğumuz belirsizlik dönemi, hepimizi korkutuyor olsada belirsizlik karşında pozitif VUCA; vizyon oluşturma, anlayış geliştirme, netlik kazanma ve çevik olmak gibi birçok kasımızı da geliştirmek için bizlere fırsatlar sunmaktadır.
 
VUCA’yı Doğru Anlamak Önemli

Stephen Hawking, 21. yüzyılın karmaşıklık yüzyılı olduğunu söyleyerek şu an yaşadığımız dönemi bize anlatmaya çalışmıştır. Bugün hepimizin ayakta ve güçlü kalabilmesi için VUCA dünyasını doğru anlamak çok önemli. VUCA, kültürel bazda tüm insanların ve kuruluşların beklenmeyen olaylar karşısında farklı perspektiflerden bütünsel olarak bakarak çok hızlı bir hareket kabiliyetine sahip olması gerektiğini anlatan bir kavramdır.
VUCA’da amaç, bilgi ve tecrübe kadar hayal ve sezgilerinde önem kazanacağını bilerek olaylar karşınsında değişime açık olmak, tetikte kalmak ve uyanık olmaktır. Beklenmeyen bu değişimlere ayak uydurabilmek, çevik olmayı ve duygusal dayanıklılığa sahip olmayı gerektirir. Ve bu noktada değişimin gerekliğini anlamak, şirketler için yeni bir gerçeklik yaratmak, güven oluşturmak fark yaratacaktır.
İlk bakıldığında bir teori olarak görünen VUCA, bugünümüzü anlamak adına bizlere yol gösteren bir kavramdır. Ve bu kavramı hayatımızdaki veya işlerimizdeki süreçlerde kullanarak sahip olduğumuz güçlü yanların farkına varıp, onları geliştirerek kullanma potansiyelini yaratabiliriz. Sezgilerini geliştirmeyen, kesin yargılara sahip olan ve esnek olmayan analitik zihinlere sahip kişi ve kuruluşlar, yaşadığımız bu belirsiz çağın önemli kelimelerinden biri olan VUCA’yı anlayamadıkları için zor durumda kalabilirler.
VUCA kelimesinin bizlere ne anlattığına gelin yakından bakalım.

Volatility (Değişkenlik, Dalgalanma):
Günümüzde teknolojinin, ekonominin ve ihtiyaçlarımızın çok hızlı değiştiği bir dünyada yaşıyoruz. Değişimlere uyum sağlayabilmek için yöntemlerinizin olması önemli. Bu koşullarda şirketler için dürüstlük, söylem ve davranışlarındaki tutarlılık değer kazandıracaktır.
Uncertainty (Belirsizlik, Kesin Olmama Durumu):
Hiçbir şeyin kesin olmadığı ve tahminin bile imkansız olduğunu anlatır bize. Şirketler için takımların, ekiplerin daha fazla birliltelik kurması ve güven arz etmeleri

fark yaratacaktır. Çünkü karar verme yeteneklerini zorlaştıran bu durum, önemli konularda ilerlemekle ilgili geçikmelere neden olabilir.
Complexity (Karışıklık, Kargaşa):
Farklı durumlarda hangi faktörün neyi tetiklediği yaşanan karmaşıklık,

durumun tahmin edilmesinde zorluk yaratır. Şeffaf ve direkt bir iletişim ağının kurulması ve elinin taşın altına konulduğunu hissettiren söylemler önemlidir.
Ambiguity (Muğlaklık, Anlaşılmazlık):
Netliğin olmadığı ortamlar olayları ve verileri doğru şekilde yorumlamada zorluk çıkarabilir. Burada tecrübe çok fazla önemli olduğu için şirketlerde etkin ve güçlü liderlerle vizyon, strateji ve hedef belirleme çalışmaları yapılarak, bu liderleri kararlara daha fazla ortak ederek, sorumlulukları paylaşma büyük fayda sağlayacaktır.