Patlaç Valf Nedir? Nasıl Çalışır?

Patlaç valfler genellikle çimento, seramik, boya, yem termik santraller, beton santralleri, deterjan, cam ve demir çelik sanayinde jet filtrelerde (torbalı filtre) biriken tozları silkeleme veya bunkerlerde biriken toz maddelerin katılaşmasını önlemek amacıyla kullanılır.
Çalışma Şekli
TORK patlaç valfler, diğer iki yollu solenoid valfler gibi çalışır. Ancak giriş ve çıkış bağlantıları 90 derece açı oluşturur. Bu nedenle havayı darbe (şok) şeklinde gönderme özelliği vardır. Bu yüzden hava şoklama (patlaç valfler) adı ile bilinir. Yalnız enerji verilince normalde açık konuma geçer ve basınçlı hava darbesini çok kısa bir süre darbe şeklinde verir. Enerji verilmeye devam edilse bile geçirgenlik darbe şeklinde devamlı değildir. Bu nedenle kısa süre ve belirli aralıklarla enerji verilerek çalıştırılır. 2 yollu diğer solenoid vanalar devamlı akışkanı ayni debide geçirir. Patlaç valf çok kısa sürede yüksek bir darbe , şoklama şeklinde havayı verir. Devamlı geçirmez.
Temiz olan her çeşit sıvı akışkanda solenoid vanalar kullanılır. Patlaç valfler ise yalnızca basınçlı havada kullanılır. Bu nedenle her iki yollu solenoid vana patlaç valf yerine kullanılamaz.
Patlaç Valf Çeşitleri:
Patlaç Valflerin Uygulanma Şekilleri
TORK patlaç valfler montaj yapılacağı yere iki şekilde bağlanır;
1) Bobin kısmı üzerinde
2) Bobin kısmı ile gövdesi ayrılarak
Patlaç valfleri, bobin gövdenin üzerinde montajlı olarak toz filtre sistemine bağlanırsa kumandayı zaman rölesinden alır, zaman rölesi de kumandayı fark basınç rölesinden alarak sistemi kontrol eder.
Patlaç valflerin iki kısma ayrılarak montaj yapılma durumunda birinci kısım valf gövdesi, ikinci kısım ise valf gövdesini kumanda eden bobinli bölümdür. Bobin kısmı gövdeden ayrılarak yapılan montajlar daha ziyade suya, toza veya herhangi bir akışkana karşı bobini daha iyi korumak içindir. Bu şekilde montajlarda elektrikli bağlantı vana gövdesinden daha uzakta bir yerde monte edilmiştir. Bobinler alüminyum bir kutu içine yerleştirilirler. Uzaktan kumanda sistemi uygulanan patlaç valfler bobinsiz tiplerdir. Ayrıca zaman rölesi de uzaktan kumanda kutusu içindeki solenoid valfleri kumanda eder.
Burada hava kumanda kutusu TORK C96 Seri’deki 1/4” iki yollu solenoid vaflerden çıkan hortum ile basınçlı hava patlaç valfinin üst kapağı üzerinden kumanda girişine irtibatlandırılırlar. Patlaç valfin gövdesinen şoklama işlevi yapması için, kumandası alüminyum kutu içindeki bobine enerji verilerek sağlanır. Patlaç valfleri şoklama işlevini milisaniye mertebeleri gibi kısa bir zaman dilimi içinde devrede kalmasıyla yerine getirebilmektedir. Zaman röleleri ile patlaç valfleri kumanda etmek mümkündür.
Zaman röleleri 4-8-12, 18-24 adet çıkışlı, koruyucu bir kutu içinde, patlama süresi ve bekleme süresi aralığı ayarlanabilir özelliklerde imal edilmektedir.
Patlaç Valflerin Çalışma Prensipleri
Patlaç valfler, tek diyaframlı veya çift diyaframlı olarak imal edilmektedir. 3/4” ve 1” gibi bağlantı ölçüsü olan patlaç valfler tek diyaframlıdır. 1 1/2”, 2” gibi büyük bağlantı ölçülü patlaç valfler tek diyaframlı veya çift diyaframlıdırlar. Çift diyaframlı valfler tek diyaframlı valflere göre işletme açısından avantajlıdırlar.
Çift Diyaframlı Valflerin Avantajları:
Hava şoklamayı daha şiddetli yapar.
Daha fazla sayıda torbaya etki eder. (%40 gibi)
Daha uzun süreli aralıklarla enerji verilip şoklama yapılır.
Diyaframları daha uzun ömürlü olur.
Kompresör havasından tasarruf sağlayarak enerji tüketimi azalır.
Patlaç valfler diyaframlı valfler olduğundan, diğer diyaframlı solenoid valfler gibi, gerekli basınç farkı oluşmadan açma kapama işlevini (bobinler enerjili olduğu halde) yerine getiremezler. Solenoid valfin girişine uygulanan basınç min. 0.5 kg/cm2olmalıdır. Bu durumda diyaframlı solenoid valflerin bobinleri enerjilendiğinde açma kapama yapabilme şartı oluşmuş demektir. Solenoid valfin girişindeki basınçlı hava, normalde kapalı valfin diyaframına alttan tazyik yapar. Açıkta kalan diyaframın alt yüzeyinin tümü bu basınçtan eşit oranda etkilenir. Diyafram üzerinde bulunan 1-2 mm çaplı bir delikten bu basınçlı hava valf diyaframının üst yüzeyine de geçer. Bu yüzeye de basınç tazyiki yapar. Solenoid valfin, diyaframının alt kısmı, üst kısmı, solenoid valf kapağı altı, komple basınçlı hava ile dolar ve burada hapsolmuş vaziyette bekler. Solenoid valfin üst kapak üzerinde valfin kumandasını sağlayan bobin, kovan ve içinde çekirdek bulunur. Kovan içindeki çekirdek üzerindeki yayın bastı kuvveti ile hapsolmuş vaziyetteki havanın tahliye yolunu da tıkamaktadır.
Solenoid valfin bobini enerjilenince kovan içindeki çekirdek mıknatıslanarak yayın kuvvetini yener ve yukarı doğru hareket ederek valf diyaframı üzerinde hapsolunmuş havayı dışarışa tahliye eder. Bu sırada diyaframın altındaki basınçlı hava diyaframın üzerine çıkıp basınç dengesini yeniden kısa sürede sağlayamaz. Oluşan bu basınç dengesizliği nedeniyle diyafram yukarı hareket eder ve valf açık pozisyona gelir. Şoklama olayı da bu şekilde gerçekleşmiş olur.
Çift diyaframlı solenoid valf ile bu olay iki kez gerçekleşir. Önce en üstteki küçük diyafram havası tahliye olur. Bu durumda, küçük diyafram büyük diyaframın havasını boşaltır. Bu şekilde daha hızlı bir şekilde fark basıncı oluşturulmuş olunur ve şoklama iki kat daha şiddetli olur.
Patlaç valfleri normalde kapalı valf olup, şoklama olayını gerçekleştirince normalde açık hale gelir. 50-120 milisaniye enerji verilerek şoklama gerçekleşir. Şoklama yapma aralığı ise işletmeci tarafından ayarlanır.